Du học là hành trình không chỉ để thu nhận kiến thức học thuật mà còn là cơ hội trải nghiệm một nền văn hóa hoàn toàn mới. Với hơn 10 năm kinh nghiệm đồng hành cùng hàng nghìn học viên chinh phục giấc mơ du học Đức, BLA hiểu rằng việc chuẩn bị tâm lý và kiến thức về cuộc sống thực tế tại Đức là yếu tố then chốt giúp sinh viên thích nghi nhanh chóng và học tập hiệu quả. Bài viết này sẽ chia sẻ những kinh nghiệm thiết thực về cuộc sống du học sinh tại Đức – từ tìm nhà ở, ăn uống, đi lại đến văn hóa và kỹ năng sống, giúp bạn tự tin bước vào giai đoạn mới của cuộc đời.
Tìm kiếm và lựa chọn chỗ ở tại Đức
Một trong những thách thức lớn nhất mà du học sinh phải đối mặt khi mới đến Đức chính là tìm kiếm chỗ ở phù hợp. Khác với nhiều quốc gia có hệ thống ký túc xá dồi dào, Đức có số lượng ký túc xá hạn chế so với nhu cầu ngày càng tăng của sinh viên quốc tế. Do đó, việc chuẩn bị sớm và hiểu rõ các lựa chọn về nhà ở là vô cùng quan trọng.
=> Xem thêm: Tổng quan về Du học Đại học tại Đức A-Z Update 2026
Các loại hình nhà ở phổ biến
Ký túc xá sinh viên (Studentenwohnheim)
Đây là lựa chọn phổ biến nhất và được ưa chuộng bởi khoảng 40% sinh viên quốc tế tại Đức. Ký túc xá sinh viên thường được quản lý bởi Studentenwerk (Liên đoàn sinh viên) hoặc các tổ chức tư nhân.
Ưu điểm:
- Giá cả phải chăng: Mức giá trung bình từ 200-350 EUR/tháng tùy thành phố, đã bao gồm các chi phí như điện, nước, internet
- Vị trí thuận tiện: Thường nằm gần trường học hoặc có giao thông công cộng thuận lợi
- Môi trường đa quốc tế: Cơ hội gặp gỡ và kết bạn với sinh viên từ khắp nơi trên thế giới
- Tiện nghi đầy đủ: Phòng riêng cho mỗi sinh viên, khu bếp chung, phòng giặt sấy ở tầng hầm, không gian sinh hoạt chung
Nhược điểm:
- Nhu cầu cao, cạnh tranh khốc liệt: Thời gian chờ có thể từ 6 tháng đến 2 năm tùy thành phố
- Không gian hạn chế: Phòng thường nhỏ, khoảng 12-18 m²
- Phải chia sẻ không gian chung: Bếp và nhà tắm thường dùng chung với 8-10 sinh viên khác
Cách đăng ký: Truy cập website của Studentenwerk tại thành phố bạn học (ví dụ: studentenwerk-muenchen.de cho Munich) và đăng ký càng sớm càng tốt, tốt nhất ngay sau khi nhận được thư mời nhập học.
Phòng trọ chung (WG – Wohngemeinschaft)
WG là hình thức 2-6 sinh viên cùng thuê chung một căn hộ, mỗi người có phòng riêng nhưng chia sẻ bếp, phòng khách và nhà tắm. Đây là lựa chọn của khoảng 30% sinh viên quốc tế.
Ưu điểm:
- Giá cả hợp lý: Trung bình 300-450 EUR/tháng tùy thành phố và vị trí
- Trải nghiệm văn hóa phong phú: Cơ hội sống cùng sinh viên Đức, thực hành tiếng Đức hàng ngày
- Không gian rộng rãi hơn: Phòng thường từ 12-20 m², có không gian chung thoải mái
- Thủ tục linh hoạt: Dễ dàng tìm kiếm hơn so với ký túc xá
Nhược điểm:
- Phụ thuộc vào người ở cùng: Nếu không hợp tính cách có thể gây khó khăn
- Quy tắc sinh hoạt chung: Cần tuân thủ lịch dọn dẹp, tiếng ồn, khách đến thăm
- Hợp đồng ngắn hạn: Nhiều WG chỉ cho thuê 6-12 tháng, phải tìm chỗ mới sau đó
Cách tìm WG: Sử dụng các website phổ biến như WG-Gesucht.de (trang web số 1), Immobilienscout24.de, và Facebook groups: “Wohnung + tên thành phố” hoặc “Hội sinh viên Việt Nam tại + tên thành phố”
Căn hộ riêng (Einzelwohnung)
Đây là lựa chọn cho những ai muốn có không gian riêng tư hoàn toàn, thường là sinh viên có gia đình hoặc có điều kiện tài chính tốt.
Ưu điểm:
- Không gian riêng tư tuyệt đối
- Tự do trong sinh hoạt và sinh sống
- Không phải chia sẻ với ai
Nhược điểm:
- Chi phí cao: Từ 500-900 EUR/tháng tùy thành phố, chưa kể các chi phí phát sinh
- Khó tìm: Cạnh tranh rất cao, đặc biệt tại các thành phố lớn
- Thủ tục phức tạp: Cần có chứng minh thu nhập, hợp đồng lao động
- Không có đồ nội thất: Phải tự sắm sửa từ đầu, kể cả bếp
Chỗ ở tạm thời (Zwischenmiete)
Đây là giải pháp ngắn hạn khi sinh viên Đức đi du học trao đổi hoặc thực tập, cho thuê lại phòng trong vài tháng.
Ưu điểm:
- Có đồ đạc đầy đủ
- Giá cả phải chăng hơn thuê dài hạn
- Thủ tục đơn giản
Nhược điểm:
- Chỉ được ở trong thời gian ngắn (2-6 tháng)
- Không thể đăng ký thường trú (Anmeldung) tại một số trường hợp
- Phải tiếp tục tìm chỗ ở lâu dài sau đó
Kinh nghiệm tìm nhà hiệu quả
Bắt đầu càng sớm càng tốt
Lý tưởng nhất, bạn nên bắt đầu tìm nhà ngay sau khi nhận được thư mời nhập học, tức là ít nhất 4-6 tháng trước khi nhập học. Đỉnh điểm tìm nhà là tháng 8-10 (cho kỳ nhập học mùa đông) và tháng 3-4 (cho kỳ mùa hè), khi lượng sinh viên tìm nhà tăng cao.
Chuẩn bị hồ sơ chuyên nghiệp
Khi liên hệ với chủ nhà hoặc WG, bạn cần chuẩn bị:
- CV ngắn gọn bằng tiếng Đức (giới thiệu bản thân, sở thích, tính cách)
- Thư mời nhập học
- Chứng minh tài chính (Blocked Account)
- Thư giới thiệu từ chủ nhà cũ (nếu có)
- Ảnh đại diện chuyên nghiệp
Viết email ấn tượng
Email liên hệ nên ngắn gọn, lịch sự, bằng tiếng Đức, giới thiệu bản thân, ngành học, trường đại học, chia sẻ sở thích, tính cách (đặc biệt quan trọng đối với WG), và thể hiện sự nghiêm túc.
Tham gia buổi xem nhà (Wohnungsbesichtigung)
Nếu được mời xem nhà, đến đúng giờ hoặc sớm 5-10 phút, ăn mặc gọn gàng, chuẩn bị câu hỏi thông minh về nhà và khu vực, thể hiện sự thân thiện, cởi mở.
Hiểu rõ hợp đồng thuê nhà
Trước khi ký hợp đồng, cần chú ý:
- Kaltmiete (tiền thuê lạnh): Chỉ tiền thuê nhà, không bao gồm tiện ích
- Warmmiete (tiền thuê nóng): Bao gồm tiền thuê + tiện ích (điện, nước, sưởi)
- Nebenkosten (chi phí phụ): Rác, vệ sinh chung, internet
- Kaution (tiền đặt cọc): Thường bằng 2-3 tháng tiền thuê, được hoàn lại khi dọn đi
- Kündigungsfrist (thời hạn báo trước khi dọn): Thường 3 tháng
Những lưu ý quan trọng
Không chuyển tiền trước khi xem nhà và ký hợp đồng chính thức. Tránh những nơi quá xa trường hoặc ở khu vực không an toàn. Kiểm tra kết nối giao thông công cộng. Hỏi về chi phí điện, internet, gas nếu không bao gồm trong Warmmiete.
Ăn uống và mua sắm thông minh
Sau nhà ở, ăn uống là khoản chi tiêu quan trọng thứ hai của sinh viên. Với kinh nghiệm hợp lý, bạn có thể duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng với chi phí khoảng 150-200 EUR/tháng.
Hệ thống siêu thị tại Đức
Siêu thị giá rẻ (Discounter)
Aldi, Lidl, Netto, Penny là các chuỗi siêu thị discount phổ biến nhất, chiếm thị phần lớn tại Đức.
Đặc điểm:
- Giá cả phải chăng nhất: Sản phẩm thường rẻ hơn 20-30% so với siêu thị thông thường
- Sản phẩm nhãn riêng: Chủ yếu bán hàng do chính họ sản xuất với giá tốt
- Không gian đơn giản: Bố trí gọn gàng, dễ tìm
- Chất lượng đảm bảo: Mặc dù rẻ nhưng chất lượng vẫn tốt, đáp ứng tiêu chuẩn EU
Aldi được chia thành Aldi Nord (phía Bắc) và Aldi Süd (phía Nam). Lidl nổi tiếng với các sản phẩm hải sản đa dạng và chương trình khuyến mãi hấp dẫn hàng tuần. Chi phí ước tính: 15-20 EUR/tuần cho một người.
Siêu thị đầy đủ mặt hàng (Vollsortimenter)
Rewe, Edeka, Kaufland, Real là những chuỗi siêu thị lớn với mặt hàng đa dạng hơn.
Đặc điểm:
- Sản phẩm đa dạng: Nhiều thương hiệu quốc tế, thực phẩm hữu cơ, sản phẩm đặc sản
- Chất lượng cao: Đặc biệt là rau củ, trái cây, thịt tươi
- Dịch vụ tốt: Quầy bánh mì tươi, quầy thịt, phục vụ nhiệt tình
- Giá cao hơn: Trung bình cao hơn 20-40% so với Discounter
Rewe và Edeka đặc biệt có nhiều sản phẩm tươi sống chất lượng cao. Kaufland có diện tích rộng, bán cả quần áo, đồ gia dụng, điện tử. Chi phí ước tính: 25-35 EUR/tuần.
Siêu thị thực phẩm hữu cơ (Bio-Markt)
Alnatura, Denn’s Biomarkt, Basic là các chuỗi chuyên về sản phẩm hữu cơ với 100% sản phẩm không hóa chất, thân thiện môi trường, nhưng giá cao hơn 50-100% so với sản phẩm thông thường.
Mẹo mua sắm tiết kiệm
Theo dõi chương trình khuyến mãi (Angebote)
Mỗi tuần, các siêu thị đều có chương trình giảm giá. Bạn có thể kiểm tra tờ rơi quảng cáo tại cửa siêu thị, tải app của siêu thị (Lidl Plus, Rewe App, Kaufland Card), và lên kế hoạch mua sắm dựa trên sản phẩm giảm giá.
Mua sản phẩm nhãn riêng (Eigenmarke)
Các siêu thị có nhãn hàng riêng với chất lượng tương đương nhưng giá rẻ hơn 30-50%. Ví dụ: Aldi có “Gut Bio” (hữu cơ), “Milsani” (sữa); Lidl có “Milbona” (sản phẩm sữa), “Freeway” (nước ngọt).
Mua hàng gần hết hạn
Vào cuối ngày (sau 19h), nhiều siêu thị giảm giá 30-50% cho thực phẩm tươi sống gần hết hạn. Đây là cơ hội tốt để mua thịt, cá, bánh mì, rau củ với giá rẻ.
Trả lại chai nhựa (Pfand)
Đức có hệ thống hoàn trả tiền cọc chai: Chai nhựa PET 0.25 EUR/chai, Chai thủy tinh 0.08-0.15 EUR/chai. Bạn có thể thu thập và trả lại tại máy tự động ở siêu thị để nhận tiền.
Tham gia chương trình khách hàng thân thiết
Nhiều siêu thị có thẻ tích điểm miễn phí như Payback (dùng tại Rewe, dm, Aral), Deutschlandcard (dùng tại Edeka, Netto), Lidl Plus (coupon giảm giá).
Những điều đặc biệt khi mua sắm
Siêu thị đóng cửa vào Chủ nhật: Hầu hết các cửa hàng tại Đức đóng cửa vào Chủ nhật và ngày lễ. Ngoại lệ: các cửa hàng tại ga tàu, trạm xăng, sân bay.
Mang túi mua sắm riêng: Siêu thị không cung cấp túi miễn phí. Bạn cần mang theo túi vải hoặc ba lô, hoặc mua túi ni-lông tại quầy (0.10-0.30 EUR/túi).
Tự đóng gói hàng: Sau khi thanh toán, bạn phải tự đóng gói hàng hóa nhanh chóng. Nhân viên thu ngân không giúp đóng gói.
Thanh toán: Mặc dù Đức đang chuyển đổi sang thanh toán không tiền mặt, nhiều người Đức vẫn ưa dùng tiền mặt. Hầu hết siêu thị chấp nhận cả hai.
Nấu ăn tại nhà
Nấu ăn tại nhà không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo dinh dưỡng. Những nguyên liệu cơ bản nên có: gạo, mì ống, khoai tây, thịt gà/lợn, trứng (10 quả khoảng 2-3 EUR), rau củ theo mùa, gia vị cơ bản.
Món ăn đơn giản: Mì ống sốt cà chua (2-3 EUR, 15 phút), Cơm rang trứng với rau (1-2 EUR, 10 phút), Gà xào rau củ (3-4 EUR, 20 phút).
Tìm nguyên liệu châu Á: Tại các thành phố lớn, có nhiều siêu thị châu Á bán nước mắm, tương ớt, gạo nếp, rau muống, giá đỗ. Các chuỗi phổ biến: Asia Markt, Dong Xuan Center (Berlin).
Ăn tại căng tin trường (Mensa): Giá 2-4 EUR/bữa với thẻ sinh viên, đa dạng món, dinh dưỡng cân bằng, tiện lợi trong campus.
Ăn uống bên ngoài
Nhà hàng bình dân (Imbiss): Doner Kebab, Currywurst, Pommes giá 3-6 EUR. Nhà hàng Đức: 10-20 EUR/bữa. Nhà hàng Á: 8-12 EUR/bữa. Lưu ý: Tiền boa (Trinkgeld) không bắt buộc nhưng nên để 5-10% nếu hài lòng.
Giao thông công cộng
Hệ thống giao thông công cộng tại Đức được đánh giá là một trong những hệ thống tốt nhất thế giới với tính chính xác, đúng giờ và kết nối toàn diện.
Các phương tiện giao thông
U-Bahn và S-Bahn (tàu điện ngầm và tàu ngoại ô)
U-Bahn là tàu điện ngầm chạy trong thành phố. S-Bahn là tàu ngoại ô kết nối thành phố với vùng lân cận. Tần suất: 5-10 phút giờ cao điểm. Hoạt động từ 4h-1h sáng, có dịch vụ đêm cuối tuần tại các thành phố lớn.
Straßenbahn và Bus (tàu điện và xe buýt)
Tàu điện (Tram) chạy trên đường phố, kết nối các khu vực trong thành phố. Xe buýt phủ sóng rộng, đến những nơi tàu không đến được. Xe buýt đêm (Nachtbus) phục vụ sau nửa đêm.
Tàu đường dài
Regionalbahn (RB): Tàu nội vùng. Regional-Express (RE): Nhanh hơn RB. Intercity (IC): Kết nối các thành phố lớn. ICE: Tàu cao tốc, nhanh nhất (lên đến 300 km/h).
Hệ thống vé
Semesterticket – Vé học kỳ
Đây là lợi ích lớn nhất cho sinh viên. Khi đóng phí học kỳ (Semesterbeitrag khoảng 200-350 EUR), bạn tự động nhận được Semesterticket cho phép đi lại không giới hạn trong vùng, sử dụng tất cả phương tiện, có giá trị 6 tháng.
Deutschlandticket (49-EUR-Ticket)
Từ năm 2023, Đức có vé đặc biệt: Giá 49 EUR/tháng (có thể tăng lên 58 EUR từ 2025), phạm vi toàn quốc, tất cả tàu địa phương (không dùng được IC, ICE).
Quy tắc sử dụng
Mua vé và kiểm soát: Đức sử dụng hệ thống tin cậy – không có cửa soát vé tại ga. Bạn phải tự mua và xác nhận vé trước khi lên tàu. Kiểm soát viên sẽ kiểm tra ngẫu nhiên. Phạt nếu không có vé: 60 EUR.
Đúng giờ: Tàu xe rất đúng giờ, sai lệch chỉ 1-2 phút. Sử dụng app DB Navigator, Google Maps để check giờ tàu. Đến ga sớm 5-10 phút.
Hành vi lịch sự: Nhường ghế cho người già, phụ nữ mang thai, người khuyết tật. Giữ yên lặng, tránh nói chuyện điện thoại lớn tiếng. Không ăn uống thức ăn có mùi mạnh.
Xe đạp
Xe đạp là phương tiện yêu thích vì tiết kiệm, lành mạnh và thân thiện môi trường.
Mua xe đạp: Xe mới 200-500 EUR, xe cũ 50-150 EUR (từ sinh viên cũ, Facebook Marketplace, eBay Kleinanzeigen).
Quy tắc đạp xe: Đi đúng làn đường dành cho xe đạp, tuân thủ đèn đỏ-xanh, bật đèn xe khi trời tối (bắt buộc, phạt 20 EUR nếu không có), khóa xe cẩn thận.
Văn hóa và lối sống Đức
Hiểu và tôn trọng văn hóa địa phương là chìa khóa để hòa nhập thành công.
Những giá trị văn hóa cốt lõi
Tính đúng giờ (Pünktlichkeit)
Đây là đặc điểm nổi bật nhất. Đúng giờ được xem là dấu hiệu của sự tôn trọng và chuyên nghiệp. Đến lớp đúng giờ hoặc sớm 5 phút. Hẹn gặp bạn: Đến đúng giờ, nếu muộn hơn 5 phút phải báo trước. Cuộc hẹn chính thức: Đến sớm 10-15 phút.
Tính trực tiếp trong giao tiếp (Direktheit)
Người Đức giao tiếp thẳng thắn, không vòng vo. Điều này có thể khiến người châu Á cảm thấy bị “tấn công” nhưng thực chất đây là cách thể hiện sự tôn trọng – nói thẳng thay vì nói giảm nói tránh. Đừng hiểu nhầm là họ không lịch sự. Học cách đưa ra ý kiến rõ ràng thay vì mơ hồ.
Tính riêng tư (Privatsphäre)
Người Đức rất coi trọng không gian riêng. Không hỏi thu nhập, tình trạng hôn nhân hay các vấn đề cá nhân khi mới quen. Gõ cửa trước khi vào phòng người khác. Hẹn trước khi đến thăm nhà.
Tôn trọng quy tắc (Regelkonformität)
Người Đức tuân thủ quy định rất nghiêm ngặt. Không băng qua đường khi đèn đỏ, ngay cả khi không có xe. Phân loại rác đúng quy định. Giữ yên lặng sau 22h (Nachtruhe – giờ nghỉ đêm). Không mở nhạc lớn vào Chủ nhật và ngày lễ.
Bảo vệ môi trường (Umweltschutz)
Người Đức rất quan tâm đến môi trường. Phân loại rác nghiêm ngặt. Sử dụng túi vải thay vì túi ni-lông. Tiết kiệm nước và điện. Đi xe đạp, giao thông công cộng. Mua sản phẩm địa phương, hữu cơ.
Các tình huống văn hóa thực tế
Chào hỏi: Gặp gỡ chính thức: Bắt tay, nhìn vào mắt, nói “Guten Tag”. Bạn bè: “Hallo” hoặc “Hi”. Với giáo sư: “Guten Tag, Herr/Frau Professor [Tên]”.
Sử dụng “Du” và “Sie”: Tiếng Đức có hai cách xưng hô. “Du” (thân mật) dùng với bạn bè. “Sie” (trang trọng) dùng với người lớn tuổi, giáo sư, người lạ. Luôn dùng “Sie” đầu tiên.
Mời và nhận lời mời: Khi được mời ăn tối: Mang theo quà nhỏ (rượu vang, hoa, socola), đến đúng giờ, cởi giày trước khi vào nhà, nói “Guten Appetit” trước khi ăn, giúp dọn dẹp sau bữa ăn.
Tiếng ồn và giờ nghỉ: Nachtruhe (giờ nghỉ đêm): 22h-6h – không được gây ồn. Mittagsruhe (giờ nghỉ trưa): 13h-15h ở một số bang. Chủ nhật và ngày lễ: Giữ yên lặng cả ngày. Vi phạm có thể bị hàng xóm nhắc nhở, chủ nhà cảnh cáo, cảnh sát can thiệp, phạt tiền.
Phân loại rác
Đức có hệ thống phân loại rác rất chi tiết và mọi người đều phải tuân thủ.
Các loại thùng rác:
- Restmüll (thùng đen/xám) – Rác thải còn lại: Đồ không thuộc các loại khác, giấy bẩn
- Biomüll (thùng nâu) – Rác hữu cơ: Thức ăn thừa, vỏ trái cây, hoa héo, lá cây
- Papiermüll (thùng xanh lá) – Giấy: Báo, sách, vở, hộp carton
- Gelber Sack (túi/thùng vàng) – Bao bì tái chế: Chai nhựa, hộp nhôm, bao bì nhựa
- Glascontainer – Thủy tinh: Chia ra trắng, xanh lá, nâu
- Sondermüll – Rác đặc biệt: Pin, bóng đèn, thuốc hết hạn, điện tử
Hậu quả nếu phân loại sai: Hàng xóm có thể khiếu nại, chủ nhà nhắc nhở hoặc phạt, công ty quản lý rác từ chối thu gom. Trong trường hợp nghiêm trọng: Phạt tiền 50-500 EUR.
Kết bạn và hòa nhập
Đặc điểm trong việc kết bạn với người Đức: Người Đức thường khó mở lòng ban đầu, nhưng một khi đã là bạn thì rất trung thành. Họ coi trọng chất lượng hơn số lượng bạn bè, ưa thích lập kế hoạch trước cho các hoạt động.
Cách kết bạn hiệu quả:
- Tham gia các CLB, Verein (hội) theo sở thích
- Tham gia thể thao nhóm (bóng đá, bóng chuyền)
- Tham gia Language Tandem (trao đổi ngôn ngữ)
- Hoạt động tình nguyện
- Tham gia các sự kiện của trường: Parties, Stammtisch
Cộng đồng sinh viên Việt Nam: Hầu hết các thành phố lớn đều có Hội Sinh viên Việt Nam hỗ trợ sinh viên mới (đón sân bay, tìm nhà, làm thủ tục), tổ chức sự kiện văn hóa (Tết Nguyên Đán, Mid-Autumn Festival), chia sẻ kinh nghiệm. Tham gia qua Facebook groups: “Sinh viên Việt Nam tại + tên thành phố”.
Làm thêm và quản lý tài chính
Quy định về làm thêm
Sinh viên quốc tế từ ngoài EU được phép làm việc 120 ngày toàn thời gian (8 giờ/ngày) HOẶC 240 ngày bán thời gian (4 giờ/ngày) mỗi năm.
Không giới hạn: Việc làm trong trường (Studentische Hilfskraft), thực tập bắt buộc trong chương trình học, công việc nghiên cứu với giáo sư.
Lương tối thiểu: Từ năm 2024, mức lương tối thiểu là 12.41 EUR/giờ. Làm 10 giờ/tuần: ~500 EUR/tháng. Làm 20 giờ/tuần: ~1,000 EUR/tháng.
Các công việc phổ biến:
- HiWi (trợ lý nghiên cứu): 12-15 EUR/giờ
- Phục vụ nhà hàng: 12-14 EUR/giờ + tiền boa
- Làm tại siêu thị: 12-13 EUR/giờ
- Giao hàng (Lieferando, Wolt): 10-15 EUR/giờ
- Gia sư tiếng Anh, tiếng Việt: 15-25 EUR/giờ
- Dịch thuật: 15-30 EUR/giờ
Thuế và bảo hiểm:
Dưới 520 EUR/tháng (Minijob): Không đóng thuế, không đóng bảo hiểm xã hội, lý tưởng cho sinh viên.
Từ 520-1,600 EUR/tháng: Phải đóng thuế thu nhập (có thể hoàn lại khi khai thuế cuối năm), đóng bảo hiểm xã hội một phần.
Trên 1,600 EUR/tháng: Bị coi là “công việc chính”, ảnh hưởng đến tư cách sinh viên.
Quản lý tài chính thông minh
Mở tài khoản ngân hàng: Tài khoản sinh viên miễn phí tại Deutsche Bank, Commerzbank, Sparkasse, hoặc online banks: N26, DKB, ING. Cần mang theo hộ chiếu, giấy xác nhận đăng ký cư trú, thư mời nhập học.
Lập ngân sách hàng tháng:
Thu nhập ví dụ: Hỗ trợ gia đình 500 EUR + Làm thêm 400 EUR = 900 EUR
Chi tiêu: Nhà ở 350 EUR + Ăn uống 180 EUR + Bảo hiểm 110 EUR + Điện thoại 30 EUR + Giải trí 100 EUR + Tiết kiệm 130 EUR
Tiết kiệm thông minh: Nấu ăn tại nhà, mua đồ second-hand, sử dụng ưu đãi sinh viên, đi chung xe khi đi du lịch, mua sách cũ hoặc mượn thư viện.
Chăm sóc sức khỏe
Bảo hiểm y tế bắt buộc
Tất cả sinh viên phải có bảo hiểm y tế.
Bảo hiểm công (Gesetzliche Krankenversicherung): Dành cho sinh viên dưới 30 tuổi hoặc dưới học kỳ thứ 14. Chi phí khoảng 110 EUR/tháng. Các công ty: AOK, TK, DAK, Barmer. Bao gồm khám bệnh, thuốc men, nha khoa cơ bản, cấp cứu.
Bảo hiểm tư (Private Krankenversicherung): Dành cho sinh viên trên 30 tuổi hoặc từ học kỳ thứ 15. Chi phí 80-150 EUR/tháng. Các công ty: Care Concept, DR-WALTER, Mawista.
Hệ thống y tế
Bác sĩ gia đình (Hausarzt): Đăng ký với một bác sĩ gia đình gần nhà. Đây là người bạn khám đầu tiên khi bị bệnh. Nếu cần chuyên khoa, Hausarzt sẽ giới thiệu.
Đăng ký khám bệnh (Termin): Không thể đến bệnh viện trực tiếp (trừ cấp cứu). Phải đặt lịch trước qua điện thoại. Mang theo thẻ bảo hiểm khi đi khám.
Dược phẩm (Apotheke): Nhà thuốc mở cửa giờ hành chính. Có Notdienst (nhà thuốc trực) mở 24/7. Thuốc kê đơn: Mang đơn của bác sĩ. Thuốc không kê đơn: Mua trực tiếp nhưng đắt hơn Việt Nam.
Những lưu ý sức khỏe
Thích nghi với thời tiết: Mùa đông lạnh giá (xuống -10°C đến -20°C): Chuẩn bị quần áo ấm, uống vitamin D, giữ ấm cơ thể. Mùa hè nóng (lên đến 35-40°C): Uống nhiều nước, tránh ánh nắng trực tiếp, sử dụng kem chống nắng.
Sức khỏe tinh thần: Du học có thể gây áp lực tâm lý. Dấu hiệu cần chú ý: Buồn bã kéo dài, khó ngủ, cô lập, suy giảm thành tích học tập. Nguồn hỗ trợ: Tâm lý trị liệu miễn phí tại trường, Nightline 116 123, giáo sư cố vấn, bạn bè.
Học tập tại đại học Đức
Phương pháp học tập chủ động
Hệ thống giáo dục Đức khác Việt Nam ở chỗ tập trung vào tự học và tư duy phản biện.
Các hình thức lớp học:
- Vorlesung (bài giảng): Giáo sư thuyết trình (100-500 người)
- Seminar: Thảo luận nhóm nhỏ, thuyết trình (15-30 người)
- Übung (bài tập): Làm bài tập, thực hành (20-50 người)
- Praktikum: Thực hành trong phòng thí nghiệm
Kỳ vọng từ sinh viên: Đọc tài liệu trước khi đến lớp, tham gia thảo luận tích cực, đặt câu hỏi cho giáo sư, làm việc nhóm hiệu quả, quản lý thời gian tự học (3-4 giờ tự học cho mỗi giờ trên lớp).
Tránh đạo văn (Plagiat)
Đạo văn là vi phạm nghiêm trọng, có thể dẫn đến đuổi học. Quy tắc: Trích dẫn mọi nguồn bạn sử dụng, sử dụng phong cách trích dẫn đúng (APA, MLA, Harvard), diễn giải bằng lời riêng, sử dụng phần mềm kiểm tra (Turnitin, PlagScan).
Tương tác với giáo sư
Xưng hô đúng: “Herr/Frau Professor [Tên]” hoặc “Herr/Frau Dr. [Tên]”. Đặt lịch hẹn trước qua email (Sprechstunde – giờ tiếp sinh viên). Chuẩn bị câu hỏi cụ thể. Tôn trọng nhưng không cần sợ – giáo sư sẵn sàng hỗ trợ nếu bạn chủ động.
Hoạt động ngoại khóa và du lịch
Tham gia hoạt động
- Hochschulsport: Thể thao của trường (gym, yoga, bơi lội với giá 20-50 EUR/học kỳ)
- Student associations: Các hội sinh viên theo chuyên ngành, quốc tịch, sở thích
- Volunteering: Tình nguyện tại các tổ chức xã hội
- Kulturelle Events: Lễ hội, buổi hòa nhạc, triển lãm
Du lịch trong và ngoài Đức
Trong Đức: Sử dụng Deutschlandticket (49 EUR), FlixBus (từ 5 EUR), BlaBlaCar. Điểm đến phổ biến: Berlin, Munich, Cologne, Hamburg, Black Forest, Rhine Valley.
Châu Âu: Với visa du học Đức (Schengen), bạn có thể đi 26 nước châu Âu. Máy bay giá rẻ: Ryanair, EasyJet, Wizz Air (từ 20 EUR). Mẹo tiết kiệm: Đặt vé sớm 2-3 tháng, du lịch off-season, ở hostel, nấu ăn tại chỗ ở.
Chuẩn bị tinh thần và kỹ năng sống
Những thách thức phổ biến
Sốc văn hóa: Giai đoạn 1 (1-2 tháng): Hứng thú, phấn khích. Giai đoạn 2 (tháng 2-6): Thất vọng, nhớ nhà. Giai đoạn 3 (tháng 6-12): Dần quen, chấp nhận khác biệt. Giai đoạn 4 (sau 1 năm): Hòa nhập tốt.
Cách vượt qua: Chấp nhận đây là quá trình tự nhiên, duy trì liên lạc với gia đình nhưng không quá phụ thuộc, tìm kiếm hỗ trợ, tham gia hoạt động.
Rào cản ngôn ngữ: Mặc dù học bằng tiếng Anh, tiếng Đức vẫn quan trọng. Giải pháp: Tiếp tục học tiếng Đức sau khi đến, tham gia Language Tandem, xem phim nghe nhạc Đức, thực hành hàng ngày.
Áp lực học tập: Tiêu chuẩn học tập rất cao. Chiến lược: Quản lý thời gian hiệu quả, tận dụng tài nguyên, làm việc nhóm, không trì hoãn, cân bằng học tập và nghỉ ngơi.
Kỹ năng sống cần thiết
Tự lập trong sinh hoạt: Nấu ăn, giặt giũ, dọn dẹp, sửa chữa nhỏ, quản lý tài chính.
Giải quyết vấn đề: Không sợ hỏi khi gặp khó khăn, tìm kiếm thông tin chính xác, liên hệ đúng cơ quan, giữ bình tĩnh với thủ tục hành chính.
Networking: Tham gia sự kiện networking, kết nối với alumni, xây dựng profile LinkedIn, tham gia hội thảo, workshop.
Thủ tục hành chính quan trọng
Đăng ký cư trú (Anmeldung)
BẮT BUỘC trong vòng 14 ngày sau khi có chỗ ở cố định. Cần mang theo: Hộ chiếu + visa, Wohnungsgeberbestätigung (giấy xác nhận chỗ ở), đơn đăng ký.
Hậu quả nếu không đăng ký: Phạt tiền lên đến 1,000 EUR, không thể mở tài khoản ngân hàng, không thể gia hạn visa.
Xin thẻ cư trú (Aufenthaltstitel)
Sau khi đăng ký cư trú, đặt lịch hẹn với Ausländerbehörde. Cần mang theo: Hộ chiếu gốc, ảnh sinh trắc, giấy xác nhận đăng ký cư trú, thư mời nhập học, bảo hiểm y tế, chứng minh tài chính, hợp đồng thuê nhà. Lệ phí: 100-110 EUR. Thời gian chờ: 4-8 tuần.
Đăng ký thuế (Steuer-ID)
Tax ID được gửi tự động sau khi đăng ký cư trú (2-4 tuần). Tax ID cần cho: Mở tài khoản ngân hàng, ký hợp đồng làm việc, khai thuế hàng năm.
Hủy đăng ký (Abmeldung)
Khi rời Đức vĩnh viễn hoặc chuyển thành phố khác, phải hủy đăng ký trong vòng 14 ngày.
Cơ hội sau tốt nghiệp
Visa tìm việc
Sau khi tốt nghiệp, sinh viên được cấp visa tìm việc trong 18 tháng để tìm kiếm công việc phù hợp, được phép làm việc không giới hạn, chuyển đổi sang visa làm việc khi tìm được job.
Cơ hội việc làm
Đức đang thiếu hụt lao động trong: CNTT, kỹ thuật (cơ khí, điện, tự động hóa), khoa học dữ liệu và AI, y tế và dược phẩm, năng lượng tái tạo.
Mức lương khởi điểm: Kỹ sư 45,000-55,000 EUR/năm, IT 45,000-60,000 EUR/năm, Kinh tế 40,000-50,000 EUR/năm.
Con đường định cư
Sau 4-5 năm làm việc: Có thể xin thường trú. Sau 6-8 năm sinh sống hợp pháp: Có thể xin quốc tịch Đức. Điều kiện: Chứng minh khả năng tài chính, đóng thuế đầy đủ, tiếng Đức B1.
Kinh nghiệm từ BLA
Với hơn 10 năm đồng hành cùng hàng nghìn học viên, BLA hiểu rằng thành công trong du học không chỉ đến từ thành tích học tập mà còn từ khả năng thích nghi và hòa nhập.
Dịch vụ hỗ trợ của BLA
Văn phòng BLA tại Đức: Hỗ trợ khi mới đến (đón sân bay, tìm nhà tạm, làm thủ tục hành chính), tư vấn về học tập và cuộc sống, kết nối với cộng đồng học viên BLA, hỗ trợ khẩn cấp.
Cộng đồng alumni BLA: Mạng lưới cựu học viên BLA đang học tập và làm việc tại Đức chia sẻ kinh nghiệm thực tế, hỗ trợ tìm nhà và việc làm thêm, networking và cơ hội nghề nghiệp.
Khóa đào tạo kỹ năng mềm: Trước khi sang Đức, BLA tổ chức các khóa chuẩn bị toàn diện về VĂN HÓA VÀ LỐI SỐNG ĐỨC, kỹ năng sống tự lập, quản lý tài chính cá nhân, giao tiếp đa văn hóa.
Checklist chuẩn bị
3-6 tháng trước
- Xác nhận nhập học và làm visa
- Mở tài khoản phong tỏa
- Mua bảo hiểm y tế
- Bắt đầu tìm nhà
- Đặt vé máy bay
- Tham gia khóa định hướng văn hóa
1-2 tháng trước
- Xác nhận chỗ ở
- Chuẩn bị hành lý
- In và photo giấy tờ quan trọng
- Học tiếng Đức cơ bản (A1-A2)
- Tìm hiểu về thành phố
Ngay khi đến
- Đăng ký cư trú trong 14 ngày
- Mở tài khoản ngân hàng
- Đăng ký thẻ SIM
- Tham dự Orientation Week
- Nhận Semesterticket
- Đặt lịch xin thẻ cư trú
Tài nguyên hữu ích
Websites
- Make-it-in-Germany.com: Thông tin chính thức
- DAAD.de: Học bổng và chương trình học
- Study-in-Germany.de: Hướng dẫn du học
- WG-Gesucht.de: Tìm nhà
Apps không thể thiếu
- DB Navigator: Tra cứu giao thông
- Google Maps: Định vị
- Dict.cc: Từ điển Đức-Anh
- Too Good To Go: Mua thực phẩm giảm giá
- WhatsApp: Liên lạc
Đường dây hỗ trợ
- Cấp cứu: 112
- Cảnh sát: 110
- Tư vấn tâm lý: 116 123
- Đại sứ quán Việt Nam: +49 (0)30 5363 010
Lời kết
Cuộc sống du học sinh tại Đức là một hành trình đầy thách thức nhưng vô cùng bổ ích. Những khó khăn ban đầu về ngôn ngữ, văn hóa, xa nhà sẽ dần được thay thế bằng sự tự tin, độc lập và trưởng thành. Quan trọng nhất là hãy mở lòng, chủ động học hỏi, tôn trọng văn hóa địa phương và không ngừng phát triển bản thân.
Đức là đất nước của cơ hội – với nền giáo dục chất lượng cao, thị trường lao động năng động và chất lượng sống tuyệt vời. Nếu bạn nỗ lực và kiên trì, giấc mơ xây dựng sự nghiệp thành công tại châu Âu hoàn toàn nằm trong tầm tay.
BLA tự hào là người bạn đồng hành đáng tin cậy, sẵn sàng hỗ trợ bạn từ những ngày đầu chuẩn bị cho đến khi bạn thành công và phát triển tại Đức. Với kinh nghiệm hơn 10 năm và mạng lưới hỗ trợ tại cả Việt Nam và Đức, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn hành trang tốt nhất cho hành trình du học.
Liên hệ với BLA để được tư vấn chi tiết:
📍 Trụ sở chính: Lô CX01 Khu đô thị Văn Khê, Hà Đông, Hà Nội
📍 Chi nhánh Đà Nẵng: 23/1 Lý Tự Trọng, phường Thạch Thang, quận Hải Châu
📍 Chi nhánh TP. HCM: 96B-96C đường Đinh Bộ Lĩnh, phường 26, quận Bình Thạnh
📞 Hotline: 0964.000.670
🌐 Website: bla.vn
📧 Email: contact@bla.vn
BLA – Đồng hành cùng bạn trên con đường chinh phục ước mơ du học Đức, xây dựng tương lai vững chắc và trở thành công dân toàn cầu thành đạt.
Bài viết được biên soạn dựa trên kinh nghiệm thực tế của BLA trong việc hỗ trợ hàng nghìn học viên du học Đức thành công, kết hợp với thông tin được xác thực từ các nguồn tin cậy.
